Hersenen beter bestuderen met de 14Tesla MRI-scanner
De hersenen tot in detail in beeld brengen en daarmee beter onderzoek doen naar ziekten als dementie en hersentumoren, dat kan de toekomstige 14Tesla MRI-scanner die vier keer zo sterk is als de meeste MRI-scanners in Nederland. Een consortium van zeven partners bouwt de MRI-scanner de komende jaren. Neuroradioloog en arts-onderzoeker Anja van der Kolk en neurowetenschapper Serge Dumoulin vertellen er meer over.
Wat is en doet de 14Tesla MRI?
De meest gebruikte MRI-scanners in Nederland zijn 1.5 of 3 Tesla sterk. Bij lastige gevallen als epilepsie of bepaalde tumoren in de hersenen wordt een van de vijf 7Tesla MRI-scanners ingezet. Waarom is een MRI-scanner met de kracht van 14Tesla dan nodig? Anja van der Kolk neuroradioloog en arts-onderzoeker bij Radboudumc vertelt: "Omdat het MRI-signaal steeds sterker wordt naarmate het magnetische veld in sterkte toeneemt. We kunnen daardoor in nog meer detail naar weefsels kijken en stofwisselingsprocessen, en daarmee de werking van lichaamsprocessen op microscopisch niveau, nog beter in kaart brengen. Deze details zijn essentieel als we willen begrijpen hoe ons lichaam werkt."
Hoe gaat dat patiënten uiteindelijk helpen?
"Heel veel ziekten als dementie, Parkinson en kwaadaardige hersentumoren zijn nog niet goed te behandelen of te voorkomen, omdat we niet precies weten hoe deze ziekten ontstaan en verergeren," legt Van der Kolk uit. "Er wordt wel onderzoek naar gedaan, maar vaak op weefsel buiten het lichaam." Met de 14Tesla MRI-scanner is het mogelijk om ziekteprocessen op moleculair niveau te zien in het menselijk lichaam zelf. "Zo krijgen we meer inzicht in hoe ziekten ontstaan, wat we kunnen doen om het ziekteproces te stoppen en misschien zelfs te voorkomen." Door de MRI-scanner kan er sneller bepaald worden om welke ziekte het gaat en wat de beste behandeling is voor de patiënt.
Bron portretfoto Anja van der Kolk: Radboudumc. Bron portretfoto Serge Dumoulin: M. De Lorijn.
Wie werken er mee aan de 14Tesla MRI en hoe verloopt de samenwerking?
Het consortium bestaat uit Radboud Universiteit Nijmegen, Radboudumc, Amsterdam UMC, LUMC, Universiteit Maastricht, UMC Utrecht en het Spinoza Centre vanuit de KNAW. Serge Dumoulin, neurowetenschapper bij het Spinoza Centre, het Nederlands Herseninstituut en de Vrije Universiteit Amsterdam: “Deze instellingen vertegenwoordigen alle Nederlandse academische centra met ultra-hoog-veld 7Tesla MRI-scanners en hebben een lange geschiedenis van samenwerking. Zo werden de eerste twee 7T MRI-scanners in Nederland gefinancierd via een gezamenlijke subsidieaanvraag van de Radboud Universiteit Nijmegen, Leiden UMC en UMC Utrecht.”
Nederland is uniek als het gaat om de expertise van 7T MRI-scanners. Dumoulin: “Elke partij brengt complementaire kennis in. Denk aan onderzoeksgebieden als de cognitieve neurowetenschappen, klinische toepassingen en de MRI-technische ontwikkeling.” De samenwerking die er was voor de 7T MRI-scanners vormt de basis voor het 14Tesla-project.
Wie zal de scanner het meest gebruiken?
De scanner staat naar verwachting in 2027 in Nijmegen, waarna partijen binnen en buiten het consortium staan te trappelen om de krachtige MRI-scanner te gebruiken. Serge Dumoulin: “Het project is ingedeeld in drie hoofdonderdelen. De technische ontwikkeling, de eerste neurowetenschappelijke onderzoeken en daarna volgen de klinische toepassingen, de behandeling van de patiënt.” In de praktijk vindt er continue uitwisseling plaats tussen de hoofdonderdelen. Zonder patiënten vindt er immers geen onderzoek plaats naar ziekten. En zonder onderzoek kan er geen behandelplan opgesteld worden. Anja van der Kolk: "Als clinicus moeten ik en mijn collega's alvast nadenken over klinische vraagstukken en hoe we die gaan oplossen met deze scanner. De 14Tesla MRI-scanner kan ons zoveel leren over ziekten!"
