Als academische motor bevorderen de umc’s kennis delen
De universitair medische centra (umc’s) vervullen de rol van academische motor in de regio en in het land. Vandaar dat de umc’s het belangrijk vinden dat resultaten van klinische trials worden gedeeld met de samenleving. Transparantie en het afleggen van verantwoording over deze onderzoeken zijn hierbij uitgangspunten.
In Nederland zijn de umc’s verantwoordelijk voor 40% van de totale wetenschappelijke output en leveren zo een grote bijdrage aan Nederland als kennisland. Op wetenschappelijk gebied behoren de umc’s tot de wereldtop. Gegevens van alle klinische trials van de umc’s en de resultaten zijn (in het Engels) vrij toegankelijk via het register van de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO). Specifiek voor Europees geneesmiddelenonderzoek is tevens registratie bij het EU Clinical Trials Register verplicht. Ook daar zijn klinische trials van de umc’s te vinden, echter niet in alle gevallen zijn de resultaten genoteerd. Redenen hiervoor zijn dat dit register weinig gebruiksvriendelijk is en dat alle gegevens al in het CCMO register staan. Met de komst van het nieuwe EU-portaal Clinical Trials Information System (CTIS) in 2021 is dat probleem voor geneesmiddelenstudies opgelost.
“Nederlandse klinische onderzoekers registreren hun resultaten zorgvuldig”, legt Hans Romijn, bestuursvoorzitter Amsterdam UMC en lid bestuur Nederlandse Federatie van de Universitair medische centra (NFU) uit. “Het kan in sommige gevallen zijn, dat niet alle gegevens compleet zijn aangeleverd. Hierin kunnen we verbeteren, maar de umc’s zijn wel degelijk betrouwbaar en transparant in alle klinische studies die zij doen. Deze zijn inzichtelijk en vrij toegankelijk via het register van het CCMO. Doelstelling van deze registratie is inzicht in welke trials lopen, zodat geen dubbel onderzoek wordt gedaan.”
De umc’s delen kennis ook internationaal. Hans Romijn: “Naast registratie in het register van het CCMO publiceren we wetenschappelijke artikelen in peer review tijdschriften. In deze publicaties kunnen de resultaten van een studie uitgebreid worden beschreven en kan diepte en nuance worden aangebracht. Bovendien ondergaan deze publicaties een zeer strenge peer review. Deze publicaties zijn voor ons het belangrijkste middel om verantwoording af te leggen en om collega’s wereldwijd te informeren. Al onze publicaties zijn online vindbaar via PubMed.”
Als academische motor zijn umc’s bij uitstek goed gepositioneerd om kennis delen te bevorderen. Vrije toegang tot wetenschappelijke publicaties is dankzij het lokale, nationale en Europese open access beleid steeds beter geregeld voor iedere geïnteresseerde burger. Hierover is begin dit jaar (in samenwerking met de VSNU en NWO) een unieke deal gesloten met Elsevier, de grootste uitgever op het gebied van biomedisch onderzoek. “Dit is een eerste stap in open access. De umc’s van Nederland steken er veel energie in om de open access meer terrein te laten winnen. Het heeft er nu al toe geleid dat Nederland een unieke situatie heeft ten opzichte van de rest van de wereld, namelijk dat veel wetenschappelijke artikelen voor iedereen toegankelijk zijn”, aldus Hans Romijn.
