Van onderzoek naar praktijk in de regio
Tien jaar geleden werd de Nederlandse MR CLEAN-studie gepubliceerd waarin beschreven werd hoe bij patiënten met een herseninfarct een bloedstolsel via een katheterbehandeling weggehaald kan worden. Dit is en was een medische innovatie van ongekende proporties. De gezondheidswinst van patiënten is na deze ingreep vaak veel groter dan met andere behandelingen. Deze IAT-methode wordt uitgevoerd in de umc’s en enkele grote niet-academische ziekenhuizen. Dankzij de samenwerking met Amsterdam UMC wordt de behandeling nu ook uitgevoerd in Noordwest Ziekenhuisgroep in Alkmaar.
Jonathan Coutinho, neurovasculair neuroloog in het Amsterdam UMC, en Bas van der Veen, neuroloog in Noordwest Ziekenhuisgroep in Alkmaar, vertellen over de ingreep en hoe de samenwerking in de regio verliep.
Significante gezondheidswinst
Coutinho: "Het mechanisch verwijderen van een stolsel was een langer bestaand idee, maar het lukte in eerste instantie niet goed. MR CLEAN was de eerste studie met een nieuwe serie apparatuur waarmee het wel lukte." De studie was zo effectief dat andere onderzoeken die op dat moment bezig waren stopten. Zestien ziekenhuizen in Nederland deden mee aan de MR CLEAN-studie. Het Amsterdam UMC, Erasmus MC en Maastricht UMC+ coördineerden het onderzoek.
IAT, intra arteriële trombectomie, noemen we de behandeling waarmee een stolsel uit de slagader in de hersenen wordt verwijderd. Via de lies brengt de operateur (meestal een interventie-radioloog) een dun buisje, een katheter, de slagader in tot aan het stolsel. Het stolsel wordt vervolgens weggetrokken of weggezogen. De belangrijkste winst voor de patiënt? "Mensen met een herseninfarct kunnen na een IAT bijvoorbeeld opeens de krant lezen of hoeven niet meer naar een verpleeghuis. Dat lukt helaas niet bij iedereen, maar de meeste patiënten hebben een significante gezondheidswinst," vertelt Coutinho.
Alkmaar en Amsterdam
IAT is een complexe behandeling die veel expertise en middelen vraagt van een ziekenhuis. Een IAT werd aanvankelijk in de regio Noord-Holland alleen in het Amsterdam UMC uitgevoerd. Vanaf 2020 behandelt ook Noordwest Ziekenhuisgroep in Alkmaar patiënten met deze methode. Coutinho van het Amsterdam UMC legt uit hoe dat ging: "Het aantal IAT-behandelingen steeg in de regio. We kregen veel verwijzingen vanuit Alkmaar en omstreken, waardoor deze patiënten snel naar het umc moesten worden vervoerd. Centralisatie van een complexe behandeling als IAT is doorgaans goed voor de patiëntenzorg. Het NWZ kwam wat ons betreft in aanmerking door de sterke groep neurologen en radiologen die er werken, en door het grote aantal patiënten ten noorden van Alkmaar en de lange reistijd naar Amsterdam. Elke minuut telt in de stroke-wereld."
De zorgprofessionals in Amsterdam gaven daarop aan dat de IAT-behandeling, die aanvankelijk vooral in de umc's werd gedaan, ook door NWZ in Alkmaar kon worden uitgevoerd. Trajecten met trainingen voor de radiologen, laboranten en de verpleegkundigen in onder andere het Amsterdam UMC volgden. Daarnaast begon neuroloog Bas van der Veen, voorheen werkzaam in het Amsterdam UMC, bij NWZ. "Het is een ongoing process om bijscholing en nascholing in te richten," vertelt Bas van der Veen, vijf jaar neuroloog bij NWZ. Van der Veen: "Inmiddels is het dagelijks werk geworden, maar het blijft bijzonder dat wij deze ingreep doen, mede ook gezien de spreiding- en concentratieregels van de minister destijds."
Samenwerking in de regio
Naast de samenwerking tussen Amsterdam UMC en NWZ wordt er breder in de regio samengewerkt met omliggende ziekenhuizen in Noord-Holland en Flevoland. Zo wordt er kennis uitgewisseld en nagedacht hoe procedures efficiënter kunnen worden ingericht. Want hoe krijg je een patiënt met een herseninfarct zo snel mogelijk op de operatietafel? "De 'deur tot deur tot lies'-tijd van patiënten die eerst in regioziekenhuizen opgenomen werden en daarna verplaatst worden naar Amsterdam UMC, was eerder gemiddeld drie uur en dat hebben we nu verbeterd naar twee uur," vertelt Coutinho. "Zo was de afstemtijd met andere ziekenhuizen vroeger langer. Nu vertrouwen we erop dat het klopt als een neuroloog van een ziekenhuis zegt dat de patiënt geschikt is voor IAT. Vroeger stemden we alles af voordat de ambulance en overplaatsing geregeld werd, dat kostte allemaal tijd." Naast de afstemtijd worden ook andere concrete procespunten verbeterd tijdens het overleg met de ziekenhuizen in de regio. Alles om de patiënt zo snel mogelijk te helpen.
