NFU bouwt door aan betere gegevensuitwisseling, op het fundament van VIPP5
In het VIPP5-programma werkt de medisch specialistische zorg aan betere uitwisseling van medische gegevens met de patiënt en tussen zorgverleners onderling. Eind van dit jaar stopt het programma definitief. Een mooi moment dus om de balans op te maken en te kijken waar we staan met gegevensuitwisseling. Op 11 juni kwamen betrokkenen vanuit de umc’s en alle samenwerkingspartners daarom bij elkaar voor een feestelijke bijeenkomst om resultaten te vieren en vooruit te kijken.
De algemene conclusie van de bijeenkomst was duidelijk: VIPP5 heeft veel bereikt, het veld is in beweging, maar voordat zorgverleners en patiënten daar écht van kunnen profiteren is er meer werk aan de winkel. Gelukkig zijn er tal van nieuwe ontwikkelingen die verder voortbouwen op de basis die VIPP5 heeft gelegd.
Beleidsmatige context: NVS, Wegiz, EHDS en IZA
Sinds de start van de VIPP-programma’s is er veel gebeurd op het vlak van standaarden, wettelijke kaders en samenwerking tussen partijen. Tijdens de bijeenkomst werd deze beleidsmatige context uitgebreid beschreven. Deze beleidsmatig context helpt om richting te geven aan de nabije toekomst. Zo publiceerde in 2023 het ministerie van VWS haar Nationale Visie en Strategie voor het gezondheidsinformatiestelsel (NVS). Deze visie bestaat uit drie plateaus die lopen van 2023 tot 2035.
In 2023 trad ook de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz) in werking, die zorgaanbieders wettelijk verplicht om gegevens elektronisch uit te wisselen. Vanuit de EU wordt er bovendien gewerkt aan de European Health Data Space (EHDS). Dit is een verordening die primair en secundair gebruik van gezondheidsgegevens moet stimuleren. In mei 2024 stemde het Europees parlement in met de EHDS. Naar verwachting treedt de verordening eind 2024 in werking.
In het Integraal Zorgakkoord (IZA) hebben zorgpartijen verdere afspraken gemaakt over digitalisering en gegevensuitwisseling. Dit is verder uitgewerkt in het Uitvoeringsakkoord Gegevensuitwisseling dat begin 2024 is gepubliceerd.
Geleerde lessen: betrekken, inzicht bieden, afstemmen en informeren
Binnen deze kaders zal de NFU de komende jaren samen met andere zorgkoepels en VWS verder bouwen aan betere gegevensuitwisseling en uiteindelijk volledige databeschikbaarheid via gezamenlijke landelijke data-infrastructuur zowel tussen zorgaanbieders onderling als ook tussen zorgaanbieders en hun patiënten. De resultaten van het VIPP5-programma zijn daar een mooi fundament voor.
Tijdens de bijeenkomst kwam bovendien een aantal geleerde lessen voorbij die relevant zijn voor toekomstige programma’s. Zo is het belangrijk om data en gebruikers bij elkaar te brengen, bijvoorbeeld met een ‘vipptathon’ of een serious game. Verder is het belangrijk om inzicht te bieden in kwaliteit, voortgang en resultaten door middel van overzichtelijke dashboards. Tot slot is het van belang om heel concrete (technische) afspraken te maken over beleid. Bijvoorbeeld welke behandelaar wat op welk moment registreert en het voordeel daarvan in de keten en kwaliteitsregistraties. Maar ook dat deze afspraken moeten worden beheerd en onderhouden. Al eerder heeft NFU aangegeven het Twiin Afsprakenstelsel te onderschrijven, samen met de andere koepels voor medisch specialistische zorg.
Toekomst: op naar databeschikbaarheid!
De bijeenkomst werd afgesloten met een blik op de toekomst. Die staat in het teken van de overgang van gegevensuitwisseling naar databeschikbaarheid. Het motto is: van data uitwisselen naar data delen. Op de korte termijn worden er stappen gezet om te komen tot een Landelijk Dekkend Netwerk, waarmee zorginstellingen komen tot de Wegiz-uitwisselingen. Voor de transitie naar databeschikbaarheid speelt het initiatief CumuluZ een belangrijke rol. Binnen CumuluZ werken zorgpartijen samen om één gezamenlijke data-infrastructuur te ontwikkelen. Dit is in lijn met de eerder genoemde Nationale Visie en Strategie van VWS. CumuluZ is bovendien een belangrijke bouwsteen in het “uitvoeringsakkoord gegevensuitwisseling” binnen het IZA. Ook zal CumuluZ onderdeel zijn van de data-infrastructuur die nodig is om straks aan de EHDS te voldoen.
Eén van de basisprincipes binnen CumuluZ is het slim (her)gebruiken van wat er al is, om zo te ontdekken wat het beste werkt. Componenten van de VIPP-programma’s zullen dus zowel binnen CumuluZ als binnen de andere initiatieven worden hergebruikt om tot databeschikbaarheid te komen. De lessen en resultaten uit VIPP5 zullen bij de verdere ontwikkeling en implementatie van o.a. CumuluZ een belangrijke rol spelen. Het blijft sowieso onverminderd van belang dat we met alle partijen werken aan betere registratie van data. Want initiatieven als CumuluZ werken alleen als de data aan de bron compleet en juist is. Daarnaast is het belangrijk om ook de patiënt te blijven betrekken bij databeschikbaarheid. De resultaten uit de VIPP-programma’s krijgen daarom vervolg in nieuwe programma’s als ‘Vertrouwde Authenticatie’ en MeerMed.
Zo bouwen we als sector gezamenlijk verder aan het einddoel van de juiste informatie op de juiste plek op het juiste moment
